پروتکل Wormhole چیست؟

پروتکل ارتباط بین زنجیره‌ای Wormhole یکی از فناوری‌های نوآورانه در دنیای بلاکچین است که امکان انتقال دارایی‌هایی مانند توکن‌ های قابل تعویض (Fungible Tokens) و NFT ها را بین بلاکچین‌های مختلف فراهم می‌کند. (می توانید جدیدترین اخبار nft ها را دنبال کنید.) این پروتکل با هدف افزایش تعامل‌پذیری میان شبکه‌های بلاکچینی طراحی شده و به کاربران کمک می‌کند تا بدون محدودیت، دارایی‌های خود را از یک زنجیره به زنجیره دیگر منتقل کنند.

در این مقاله از اخبار بلاکچین، به بررسی کامل پروتکل Wormhole، نحوه عملکرد آن و مشکلاتی که این فناوری حل می‌کند، می‌پردازیم. با استفاده از Wormhole، کاربران و توسعه‌دهندگان می‌توانند به شکلی ساده‌تر و کارآمدتر از قابلیت‌های چندین بلاکچین بهره‌مند شوند و محدودیت‌های فعلی در انتقال دارایی‌ها و اطلاعات را پشت سر بگذارند.

Wormhole در کریپتو چیست؟

Wormhole یک پروتکل بلاکچینی بین‌زنجیره‌ای است که امکان انتقال بدون مرز دارایی‌های دیجیتال و داده‌ها را میان اکوسیستم‌های مختلف بلاکچینی فراهم می‌کند. این پروتکل از مکانیزم اثبات انتقال (Proof-of-Transfer) استفاده می‌کند تا امنیت و اطمینان در فرآیندهای انتقال بین زنجیره‌ای را تضمین کند. می‌توان Wormhole را مانند یک پل تصور کرد که بلاکچین‌ها را به یکدیگر متصل می‌کند و به آن‌ها اجازه می‌دهد بدون مشکل با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.

دلایل ایجاد Wormhole در Web3

Wormhole برای حل دو مشکل اساسی در دنیای Web3 طراحی شده است:

تعامل‌پذیری (Interoperability)

قراردادهای هوشمند و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (dApps) موجود در بلاکچین‌های مختلف، به دلیل تفاوت در زبان‌های برنامه‌نویسی و نحوه عملکرد شبکه‌ها، نمی‌توانند به‌طور طبیعی با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. Wormhole این مشکل را با استفاده از لایه مرکزی خود (Wormhole Core Layer) حل می‌کند. این لایه در هر بلاکچین مستقر شده و پیام‌های ارسال‌شده از قراردادهای هوشمند آن را دریافت می‌کند. سپس این پروتکل پیام‌ها را از زنجیره مبدا به زنجیره مقصد منتقل کرده و ارتباط بین زنجیره‌ها را تسهیل می‌کند.

انتقال توکن (Token Transferability)

در گذشته، کاربران برای تبادل یا انتقال دارایی‌های دیجیتال بین بلاکچین‌ها به صرافی‌های متمرکز وابسته بودند، که این روش کاربران را در معرض خطرات امنیتی و تقلب قرار می‌داد. Wormhole به‌عنوان یک پل کریپتویی غیرمتمرکز و بدون نیاز به مجوز، راه‌حلی امن و قابل اعتماد برای انتقال توکن‌ها بین بلاکچین‌های لایه‌اول (L1) ارائه می‌دهد.

Wormhole چگونه کار می‌کند؟

Wormhole با انتقال داده‌ها از یک بلاکچین به بلاکچین دیگر از طریق سیستمی متشکل از 19 اعتبارسنج عمل می‌کند. این پروتکل داده‌ها را از زنجیره مبدأ جمع‌آوری و به‌صورت پیام‌هایی بسته‌بندی می‌کند (wrap). سپس این پیام‌ها به زنجیره مقصد ارسال می‌شوند و تراکنش میان‌زنجیره‌ای را نهایی می‌کنند.

پروتکل Wormhole از قراردادهای هوشمند تحت عنوان "Core Bridge" استفاده می‌کند که توسط یک مکانیزم اجماع اثبات صلاحیت (Proof-of-Authority) کنترل می‌شود. این ساختار اجازه می‌دهد پیام‌ها به‌صورت امن و کارآمد میان زنجیره‌های مختلف انتقال پیدا کنند.

مراحل فرآیند Wormhole

پل کریپتویی Wormhole از یک فرآیند ساده 5 مرحله‌ای برای انتقال داده‌ها و دارایی‌ها استفاده می‌کند:

1. کاربر یا سیستم ارسال‌کننده، داده‌ها را در قرارداد هوشمند Wormhole روی بلاکچین پشتیبانی‌شده ذخیره می‌کند.

2. قرارداد هوشمند داده‌ها را به‌صورت "wrapped" آماده می‌کند تا برای انتقال به بلاکچین جدید ارسال شوند.

3. داده‌های بسته‌بندی‌شده برای ارسال به بلاکچین مقصد آماده می‌شوند.

4. پیام‌ها در زمان واقعی به زنجیره مقصد ارسال می‌شوند و در آنجا به شکل اولیه خود دریافت می‌شوند.

5. کاربر داده‌های اصلی را از قرارداد هوشمند در زنجیره مقصد بازیابی می‌کند.

امنیت در Wormhole

اکوسیستم Wormhole توسط یک شبکه همتا‌به‌همتا (P2P) از نودهای موسوم به Guardian ایمن شده است. این نودها پیام‌هایی را که به قرارداد مرکزی Wormhole نوشته می‌شوند، انتخاب، امضا و تأیید می‌کنند. برای تأیید اعتبار یک پیام یا تراکنش، حداقل 13 نود از مجموع 19 Guardian باید آن را امضا کنند. پیام‌های تأیید‌شده به‌عنوان تأییدیه اقدام معتبر (Verified Action Approvals - VAAs) شناخته می‌شوند.

ارسال پیام به زنجیره مقصد

شبکه‌ای از Relayerها در معماری Wormhole وظیفه انتقال VAAs به پروتکل مقصد را بر عهده دارند. در این فرآیند، Relayerها نمی‌توانند داده‌ها یا ساختار VAAs را تغییر دهند، که این ویژگی امنیت اکوسیستم را تضمین می‌کند. پس از انتقال VAA به زنجیره مقصد، پروتکل مقصد با بررسی امضاهای پیام، اصالت آن را تأیید و پیام را پردازش می‌کند.

این ساختار دقیق و ایمن باعث شده Wormhole به یکی از قابل‌اعتمادترین پروتکل‌های انتقال داده و دارایی بین زنجیره‌ای تبدیل شود.

توکنومیک Wormhole و ایردراپ پیش رو

تیم توسعه $W اخیراً مدل توکنومیک این پروژه را معرفی کرده است.

بر اساس این برنامه، تخصیص توکن‌ها به شرح زیر انجام شده است:

• 23٪ از توکن‌ها به خزانه بنیاد اختصاص یافته است.

• 17٪ برای جامعه کاربران در نظر گرفته شده است.

• 31٪ برای توسعه اکوسیستم و پروژه‌های نوآورانه (Incubation) تخصیص یافته است.

• 12٪ به مشارکت‌کنندگان اصلی پروژه تعلق دارد.

• 17٪ باقیمانده بین نودهای Guardian و همکاری‌های استراتژیک توزیع خواهد شد.

از 1.7 میلیارد توکن اختصاص‌یافته به جامعه، تیم پروژه 1.1 میلیارد توکن را برای ایردراپ پیش رو در نظر گرفته است. باقی‌مانده این مقدار (6٪) پس از چهار ماه آزاد خواهد شد.

ویژگی‌های کلیدی Wormhole

اهمیت Wormhole فراتر از قابلیت پل‌زنی بین زنجیره‌ای و پیام‌رسانی آن است. Wormhole به اپلیکیشن‌ های غیرمتمرکز (dApps) اجازه می‌دهد که پیام‌ها را میان حداقل 30 بلاکچین مختلف ارسال و دریافت کنند. علاوه بر این، این پروتکل ویژگی‌های برجسته‌ای دارد که در ادامه به آن‌ها پرداخته می‌شود.

Wormhole ZK

Wormhole با ادغام اثبات‌های دانش صفر (Zero-Knowledge Proofs - ZK) در پروتکل اصلی خود، امنیت انتقالات بین زنجیره‌ای را افزایش داده و نیاز به اعتماد به واسطه‌ها را به حداقل رسانده است. اثبات‌های ZK امکان تأیید بی‌واسطه و بدون نیاز به مجوز را فراهم می‌کنند، به‌گونه‌ای که طرفین می‌توانند اعتبار انتقالات بین زنجیره‌ای را به صورت رمزنگاری‌شده و بدون دخالت اشخاص ثالث تأیید کنند.

Wormhole Queries

قابلیت Wormhole Queries به توسعه‌دهندگان امکان دسترسی آسان و اقتصادی به داده‌های بلاکچینی را می‌دهد. این ویژگی به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا داده‌های موجود در زنجیره مانند وضعیت قراردادهای هوشمند یا موجودی توکن‌ها را بر اساس نیاز خود بازیابی کنند، بدون آنکه نیاز به نگهداری نسخه کامل بلاکچین یا وابستگی به ارائه‌دهندگان متمرکز داده داشته باشند. این روش هزینه‌های پردازش و پیچیدگی را به طور چشمگیری کاهش می‌دهد.

Wormhole Gateway

Wormhole Gateway یک زنجیره اپلیکیشن (Appchain) است که با هدف پر کردن شکاف بین شبکه Cosmos و سایر بلاکچین‌ها طراحی شده است. این Gateway از Cosmos SDK بهره می‌برد تا محیطی کاربرپسند برای توسعه‌دهندگان فراهم کند و امکان ایجاد و اجرای اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (DApps) در اکوسیستم Cosmos را فراهم آورد.

Wormhole Connect

Wormhole Connect برای ساده‌سازی یکپارچه‌سازی قابلیت‌های بین‌زنجیره‌ای Wormhole در اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز طراحی شده است. این ویژگی با استفاده از تنها سه خط کد، امکان ادغام مستقیم توکن‌های بسته‌بندی‌شده (Wrapped Tokens) یا بومی را در DApps فراهم می‌کند. این ابزار، فرآیند توسعه را تسهیل کرده و ورود به عملکردهای بین‌زنجیره‌ای Wormhole را برای توسعه‌دهندگان آسان‌تر می‌کند.

Wormhole با ارائه این قابلیت‌ها به توسعه‌دهندگان و کاربران، به یکی از قدرتمندترین پروتکل‌ها در فضای بلاکچین تبدیل شده است.