آربیتراژ مثلثی چیست؟

یک معامله‌گر آربیتراژ مثلثی، با شناسایی ناهنجاری‌های بازار، سه معامله مختلف انجام می‌دهد که هر کدام مربوط به تبدیل دو ارز مختلف به یکدیگر است. این معاملات به‌طور پشت سر هم و در یک زمان مشخص انجام می‌شوند و معامله‌گر سعی می‌کند از اختلاف قیمت‌ ها در این سه جفت ارز سود ببرد، در حالی که ریسک‌ها را به‌طور ماهرانه کنترل می‌کند. آربیتراژ مثلثی، استراتژی‌ای است که معامله‌گران در بازارهای سهام و فارکس از آن استفاده می‌کنند و در حال حاضر معامله‌ گران ارزهای دیجیتال نیز با موفقیت از آن بهره می‌برند. این روش به آن‌ها این امکان را می‌دهد که از تفاوت قیمت دارایی‌ های دیجیتال در پلتفرم‌ های مختلف سود کسب کنند. اگرچه این استراتژی پیچیده است و نیاز به مهارت‌های پیشرفته دارد، اما استفاده از ربات‌ها می‌تواند فرایند را ساده‌تر کند. این مقاله به توضیح مفاهیم آربیتراژ و آربیتراژ مثلثی، استفاده از ربات‌ها در این زمینه، مزایا و ریسک‌های این استراتژی و همچنین پتانسیل تحول آربیتراژ مثلثی در دنیای دیجیتال می‌پردازد. اگر علاقه مند به مطالعه اخبار بلاکچین هستید، توصیه می کنیم لینک مربوطه را دنبال کنید.

آربیتراژ چیست؟

آربیتراژ یک استراتژی مالی است که در آن معامله‌گران به‌طور همزمان همان ارزهای  دیجیتال را در پلتفرم‌ های مختلف خرید و فروش می‌کنند تا از اختلاف قیمت‌ها سود ببرند. ناهنجاری‌ های بازار و تغییرات تقاضا و عرضه باعث ایجاد این اختلافات قیمتی برای یک ارز دیجیتال مشابه در پلتفرم‌ های مختلف می‌شود. به عنوان مثال، قیمت MATIC (پلیگان) ممکن است در پلتفرم‌ های Uniswap و PancakeSwap کمی متفاوت باشد. معامله‌گرانی که از این استراتژی استفاده می‌کنند و به آن‌ها آربیتراژور گفته می‌شود، با دقت این اختلاف‌ های قیمتی را تحلیل کرده و با خرید دارایی با قیمت پایین در یک بازار و فروش آن با قیمت بالاتر در بازار دیگر، سود کسب می‌کنند. آربیتراژ یک فرصت سودآور برای سرمایه‌گذاران است.

آربیتراژ مثلثی چیست؟

در زمینه معاملات ارزهای دیجیتال، استراتژی آربیتراژ مثلثی از اختلاف قیمت‌ها بین سه ارز دیجیتال مختلف استفاده می‌کند. تا زمانی که اختلاف قیمت بین دارایی‌های دیجیتال در پلتفرم‌های مختلف وجود داشته باشد، این فرایند شامل معامله یک دارایی به دارایی دیگر است. برای اجرای مؤثر استراتژی آربیتراژ مثلثی، معامله‌گر باید توانایی شناسایی ناهنجاری‌های بازار، انجام معاملات همزمان در چند جفت دارایی و کنترل ماهرانه ریسک را داشته باشد. از آنجا که قیمت‌ها در بازار ارز دیجیتال به سرعت نوسان دارند، معامله‌گران باید سریعاً واکنش نشان دهند تا از فرصت‌های آربیتراژ مثلثی بهره ببرند.

بسته به قیمت‌های سه ارز دیجیتال، معامله‌گر می‌تواند از استراتژی‌های مختلفی استفاده کند. به عنوان مثال، ممکن است از روش خرید-خرید-فروش، خرید-فروش-خرید یا فروش-فروش-خرید برای کسب سود استفاده کند. شناسایی فرصت آربیتراژ و استفاده از روش صحیح نیازمند مهارت‌های پیشرفته است. از آنجا که تفاوت قیمت بین ارزهای دیجیتال مختلف ممکن است کوچک باشد، معامله‌گران معمولاً باید چندین چرخه را تکمیل کنند تا سود قابل توجهی کسب کنند.

سوالی که برای معامله‌گران تازه‌کار مطرح می‌شود این است که "آیا آربیتراژ مثلثی غیرقانونی است؟" پاسخ این است که آربیتراژ مثلثی در بیشتر حوزه‌های قضائی غیرقانونی نیست. این فقط عملی است برای کسب سود از اختلافات کوتاه‌مدت قیمت در نرخ‌های تبدیل. با این حال، استفاده از وجوه حاصل از فعالیت‌های غیرقانونی برای تجارت، مانند پولشویی، غیرقانونی است، حتی اگر خود آربیتراژ مثلثی قانونی باشد.

پیشنهاد مطالعه: آربیتراژ در ارز دیجیتال چیست؟

مثال آربیتراژ مثلثی در ارز دیجیتال

فرض کنید یک معامله‌گر ارز دیجیتال یک آربیتراژ مثلثی با MATIC، بیت‌کوین (BTC) و تتر (USDT) را در بایننس مشاهده کرد. در این حالت، استراتژی آربیتراژ مثلثی به شرح زیر عمل خواهد کرد:

مرحله 1: شناسایی اختلاف نرخ تبدیل

فرض کنید نرخ‌های تبدیل فرضی در زمان انجام معامله به شرح زیر بودند:

• MATIC/BTC = 0.000018 BTC

• BTC/USDT = 29,500 USDT

• MATIC/USDT = 0.531 USDT (خرید)

• MATIC/USDT = 0.535 USDT (فروش)

مرحله 2: یافتن فرصت آربیتراژ

برای یافتن فرصت آربیتراژ، معامله‌گر باید نرخ متقاطع ضمنی MATIC/USDT را محاسبه کند:

(MATIC/BTC) * (BTC/USDT) = 0.000018 BTC * 29,500 USDT = 0.531 USDT
نرخ متقاطع ضمنی به نرخ تبدیل بین دو ارز دیجیتال گفته می‌شود که به طور غیرمستقیم از نرخ‌های تبدیل آن‌ها با یک ارز دیجیتال سوم به دست می‌آید. فرصت‌های آربیتراژ زمانی به وجود می‌آیند که نرخ متقاطع ضمنی با نرخ واقعی بازار بین دو ارز دیجیتال تفاوت داشته باشد.

سپس معامله‌گر نرخ‌های واقعی MATIC/USDT را مقایسه می‌کند تا ببیند آیا فرصتی برای آربیتراژ وجود دارد یا نه:

• نرخ خرید: 0.531 USDT

• نرخ فروش: 0.535 USDT

چون نرخ ضمنی پایین‌تر از نرخ فروش است — یعنی اختلاف قیمت وجود دارد — این یک فرصت آربیتراژ احتمالی است.

مرحله 3: انجام معاملات

معامله‌گر یک سری معاملات به شرح زیر انجام داد:

معامله 1: خرید MATIC با USDT
معامله‌گر از 10,000 USDT برای خرید MATIC به نرخ 0.531 USDT/MATIC استفاده کرد و 18,832.61 MATIC به دست آورد.

معامله 2: فروش MATIC برای BTC
سپس، معامله‌گر 18,832.61 MATIC را با نرخ 0.000018 BTC/MATIC به فروش رساند و 0.338987 BTC به دست آورد.

معامله 3: فروش BTC برای USDT
در نهایت، معامله‌گر 0.338987 BTC را با نرخ 29,500 USDT/BTC به USDT تبدیل کرد و 10,053.95 USDT به دست آورد.

مرحله 4: محاسبه سود

• سود ناخالص: مبلغ نهایی USDT (10,053.95 USDT) - مبلغ اولیه USDT (10,000 USDT) = 53.95 USDT

• هزینه‌های معاملاتی: مجموع هزینه‌ها (فرض کنیم 0.1% به ازای هر معامله): 10,000 USDT * 0.001 + 10,053.95 USDT * 0.001 = 20.05 USDT

• سود خالص: سود ناخالص (53.95 USDT) - مجموع هزینه‌ها (20.05 USDT) = 33.90 USDT

در این سناریوی فرضی، معامله‌گر با 10,000 USDT شروع کرده و سه معامله انجام داد: خرید 18,832.61 MATIC، فروش آن برای 0.338987 BTC و تبدیل آن به 10,053.95 USDT. پس از کسر 20.05 USDT هزینه‌ها، معامله‌گر 33.90 USDT از آربیتراژ مثلثی موفق به دست آورد و از تفاوت قیمت ارزهای دیجیتال بهره برد.

پیشنهاد مطالعه: ارز میگ میگ چیست؟

معاملات الگوریتمی با استفاده از آربیتراژ مثلثی

شناسایی و اجرای فرصت‌های آربیتراژ مثلثی به طور مکرر در طول روز و با سرعت بالا، و انجام آن‌ها یک کار پیچیده است که فراتر از توانایی انسان است. به همین دلیل، آربیتراژ مثلثی امروزه توسط ربات‌ها انجام می‌شود، که الگوریتم‌هایی هستند که برای معاملات طراحی شده‌اند. این ربات‌ها قادر به تحلیل چندین جفت ارز دیجیتال به طور همزمان و اجرای فرصت‌های آربیتراژ هستند که در غیر این صورت نادیده گرفته می‌شدند. معاملات الگوریتمی امکان بهره‌برداری در لحظه از تفاوت‌های قیمتی را فراهم می‌آورد که منجر به سودآوری می‌شود. ربات‌ها حتی می‌توانند از تغییرات کوچک قیمت در جفت‌های مختلف بهره‌برداری کنند، که باعث ایجاد درآمد ثابت در طول زمان و پشتیبانی از رشد کلی پرتفوی معامله‌گران می‌شود.

آربیتراژ مثلثی در مقابل آربیتراژ آماری

آربیتراژ مثلثی و آربیتراژ آماری دو استراتژی معاملاتی متفاوت هستند که از ناهنجاری‌های بازار بهره‌برداری می‌کنند، در حالی که آربیتراژ مثلثی از اختلافات قیمتی در میان سه جفت ارز استفاده می‌کند. در مقابل، آربیتراژ آماری شامل تحلیلگران است که داده‌های قیمت تاریخی را بررسی کرده و از مدل‌های آماری برای شناسایی فرصت‌های معاملاتی در طیف وسیعی از دارایی‌ها استفاده می‌کنند. این استراتژی معمولاً شامل گرفتن موقعیت‌های خرید و فروش همزمان است تا از بازگشت به میانگین یا دیگر همبستگی‌های آماری سود ببرد. بازگشت به میانگین به این فرضیه اشاره دارد که قیمت یک دارایی در طول زمان به قیمت میانگین خود بازخواهد گشت. از آنجا که آربیتراژ مثلثی معمولاً از اهرم کمتری استفاده کرده و معاملات را به سرعت انجام می‌دهد تا از ریسک اجتناب کند، معمولاً سطح ریسک پایینی دارد. در عوض، آربیتراژ آماری ممکن است شامل استفاده از اهرم بیشتر باشد که ریسک را افزایش می‌دهد به دلیل دوره‌های نگهداری طولانی‌تر و نوسانات احتمالی در بازار.

جدول زیر خلاصه‌ای از تفاوت‌های بین آربیتراژ مثلثی و آربیتراژ آماری را ارائه می‌دهد:

مزایای آربیتراژ مثلثی

آربیتراژ مثلثی مزایای زیادی برای معامله‌گران دارد:
 

• فعالیت معاملاتی در بازارهای ارز دیجیتال زمانی که سه جفت معاملاتی مختلف در آربیتراژ مثلثی شرکت می‌کنند، افزایش می‌یابد. این افزایش نقدینگی بازار، عمق بیشتری به بازار ارز دیجیتال می‌دهد و امکان انجام سفارش‌های بزرگ خرید و فروش دارایی‌های دیجیتال را تسهیل می‌کند. علاوه بر این، نقدینگی بالاتر انجام معاملات عمده را بدون ایجاد نوسانات قیمتی قابل توجه آسان‌تر می‌کند.
   

• آربیتراژ مثلثی به شناسایی و اصلاح عدم تعادل‌های قیمتی در بازار کمک می‌کند، همانطور که سایر تکنیک‌های آربیتراژ نیز این کار را انجام می‌دهند. با بهره‌برداری فعال از این تفاوت‌ها، معامله‌گران به‌طور غیرمستقیم کارایی بازار را افزایش داده و قیمت‌ها را تثبیت می‌کنند و فضایی منصفانه برای همه شرکت‌کنندگان در بازار ایجاد می‌کنند.

• 
  در مقایسه با معامله‌گران محدود به بازارهای تک‌بعدی، آربیتراژورهای مثلثی فرصت‌های بیشتری برای کسب سود دارند. با شناسایی و اجرای ماهرانه معاملات آربیتراژ مثلثی، معامله‌گران می‌توانند از نوسانات بازار و تفاوت‌های قیمتی در چندین جفت ارز بهره ببرند.

• 
  آربیتراژ مثلثی به معامله‌گران ارز دیجیتال این امکان را می‌دهد که ریسک را بین چندین دارایی تقسیم کنند و در نتیجه قرار گرفتن در معرض نوسانات یک ارز واحد را کاهش دهند. این تکنیک تنوع، اثرات نوسانات شدید قیمت‌ها را در بازارهای پرنوسان ارز دیجیتال کاهش می‌دهد.

با این حال، ارزهای دیجیتال خطرات خاص خود را دارند، مانند عدم شفافیت مقررات و تغییرات شدید قیمت. یک معامله‌گر آربیتراژ باید قادر باشد این خطرات را به‌طور مؤثر مدیریت کند.

پیشنهاد مطالعه: هولد کردن ارز دیجیتال چیست؟

ریسک‌های آربیتراژ مثلثی

در اینجا برخی از ریسک‌هایی که معامله‌گران ارز دیجیتال هنگام استفاده از آربیتراژ مثلثی با آن‌ها روبرو هستند، آورده شده است:

1. ریسک نقدینگی: نقدینگی ناکافی بازار یا تعداد محدودی از دارایی‌های دیجیتالی که معامله‌گران می‌توانند خرید و فروش کنند، ممکن است مانع از انجام تمام معاملات لازم برای تکمیل آربیتراژ مثلثی شود. اگر دارایی‌ها نتوانند با قیمت‌های مورد نظر خرید و فروش شوند، معامله‌گران با ریسک متحمل شدن ضرر به دلیل کمبود نقدینگی مواجه خواهند شد.

2. کارایی بازار: اگرچه آربیتراژ مثلثی در شرایط ایده‌آل پتانسیل سودآوری دارد، اما معامله‌گران با عوامل غیرقابل کنترل مواجه هستند که می‌توانند زمان‌بندی معاملات را مختل کنند. این عوامل شامل ناهنجاری‌های بازار سهام است که باعث تأخیر در اجرای معاملات می‌شود و نوسانات بازار که موجب تغییرات قیمت قبل از تکمیل معاملات می‌شود.

3. ریسک لغزش قیمت: آربیتراژ مثلثی شامل معاملات با فرکانس بالا است که در هنگام بروز فرصت‌ها انجام می‌شود، که آن را به‌ویژه مستعد ریسک لغزش قیمت می‌کند. لغزش قیمت به تفاوت بین قیمت مورد نظر برای معامله و قیمت واقعی اجرایی اشاره دارد که اغلب در بازارهای ارز دیجیتال با حرکت سریع قیمت‌ها رخ می‌دهد.

به دلیل ماهیت حساس به زمان آربیتراژ مثلثی که شامل چندین معامله است، قیمت‌ها و فاصله‌های قیمتی بین ارزها می‌تواند پیش از آنکه معامله‌گر به‌طور دستی آخرین معامله را انجام دهد، تغییر کند. این تغییرات دینامیک می‌تواند منجر به کاهش سود یا حتی ضرر شود.

هوش مصنوعی و ربات‌های معاملاتی در آربیتراژ مثلثی 

آربیتراژ مثلثی به دلیل سرعت بالای تغییرات قیمت در بازارهای ارز دیجیتال، نیازمند تصمیم‌گیری‌های لحظه‌ای و اجرای سریع معاملات است. معامله‌گران انسانی معمولاً نمی‌توانند با این سرعت تغییرات بازار هماهنگ شوند، اما هوش مصنوعی و ربات‌های معاملاتی این فرآیند را به سطحی جدید از کارایی و دقت ارتقا داده‌اند. یکی از مهم‌ترین مزایای هوش مصنوعی در آربیتراژ مثلثی، شناسایی سریع فرصت‌های سودآور است. در حالی که یک معامله‌گر ممکن است برای بررسی بازار و یافتن اختلاف قیمت‌ها زمان زیادی صرف کند، الگوریتم‌های مبتنی بر یادگیری ماشین می‌توانند هزاران جفت ارز را به‌صورت همزمان اسکن کرده و فرصت‌های آربیتراژ را در چند میلی‌ ثانیه شناسایی کنند. این سرعت عمل، عاملی حیاتی در سودآوری آربیتراژ مثلثی است، زیرا اختلاف قیمت‌ها معمولاً در بازه‌ های زمانی کوتاه از بین می‌روند. اجرای خودکار معاملات یکی دیگر از مزایای کلیدی استفاده از ربات‌ها در این استراتژی است. یک ربات آربیتراژ، پس از شناسایی فرصت مناسب، به‌طور خودکار معاملات را انجام می‌دهد، بدون اینکه نیاز به مداخله انسانی باشد. این موضوع ریسک از دست دادن فرصت‌های سودآور به دلیل تأخیر در اجرای سفارشات را کاهش می‌دهد. علاوه بر این، برخی از ربات‌های هوشمند دارای قابلیت مدیریت ریسک پیشرفته هستند. آن‌ ها می‌توانند عواملی مانند نقدینگی بازار، میزان کارمزدها، نوسانات ناگهانی قیمت و اسلیپیج (Slippage) را در نظر بگیرند تا احتمال ضرر را کاهش دهند.

یکی از چالش‌ های معامله‌ گران آربیتراژ مثلثی، بهینه‌سازی استراتژی معاملاتی است. بسیاری از معامله‌ گران به دلیل پیچیدگی این استراتژی، ممکن است در تنظیم پارامترهای مناسب برای ورود و خروج از معاملات دچار مشکل شوند. اما هوش مصنوعی می‌تواند با تحلیل داده‌ های تاریخی بازار و الگوهای رفتاری معامله‌ گران، به‌صورت خودکار استراتژی‌ ها را بهینه کند. برخی از این سیستم‌ ها حتی می‌ توانند احساسات بازار را از طریق تحلیل اخبار، شبکه‌ های اجتماعی و داده‌ های بازار بررسی کرده و بر اساس آن، استراتژی‌ های آربیتراژ را تنظیم کنند. با این حال، استفاده از ربات‌ های معاملاتی بدون چالش نیست. نوسانات ناگهانی بازار، افزایش کارمزدهای شبکه و محدودیت‌ های صرافی‌ ها از جمله عواملی هستند که می‌توانند بر عملکرد این ربات‌ ها تأثیر بگذارند. به همین دلیل، معامله‌ گران باید هنگام استفاده از ربات‌ های آربیتراژ، نظارت مداوم بر عملکرد آن‌ها داشته باشند و استراتژی‌ های خروج اضطراری را در نظر بگیرند.

در آینده، هوش مصنوعی و معاملات الگوریتمی نقش پررنگ‌ تری در بازارهای مالی و ارز دیجیتال ایفا خواهند کرد. توسعه‌ی فناوری‌ های مبتنی بر تحلیل داده‌ های بی‌ درنگ، پردازش زبان طبیعی (NLP) و یادگیری عمیق باعث خواهد شد که این سیستم‌ ها دقیق‌ تر، سریع‌ تر و قابل‌ اعتمادتر شوند. این پیشرفت‌ ها می‌توانند آربیتراژ مثلثی را به یک استراتژی کم‌ ریسک‌ تر و در عین حال سودآورتر تبدیل کنند، اما همچنان نیاز به مدیریت هوشمند ریسک و تنظیم دقیق پارامترهای معاملاتی دارند.

چگونه آربیتراژ مثلثی احتمالاً در دنیای دیجیتال تکامل خواهد یافت

توسعه‌های سریع فناوری و پیشرفت‌های بعدی در بازارهای مالی قادرند محیط آربیتراژ مثلثی را به روش‌های غیرمنتظره تغییر دهند. با این حال، در آینده نزدیک، معاملات احتمالاً پیچیده‌تر، دقیق‌تر و کارآمدتر خواهند شد. اگر آربیتراژ مثلثی در دنیای دارایی‌های دیجیتال محبوب‌تر شود، رقابت بیشتر باعث خواهد شد که کسب سود دشوارتر شود. علاوه بر این، تغییرات در سیاست‌های پولی و نظارتی کشورهای مختلف احتمالاً بر سودهای حاصل از آربیتراژ مثلثی تأثیر خواهد گذاشت. معامله‌گران باید در این محیط مالی پویا انعطاف‌پذیر و چابک باشند تا از فرصت‌های آربیتراژ مثلثی در زمانی که بازارهای ارز دیجیتال تکامل می‌یابند، بهره‌برداری کنند.